Schorzenia skóry i tkanki podskórnej – część 1 : podstawowe pojęcia stosowane w dermatologii.

- warto je znać, ponieważ na ich podstawie ustala się rozpoznanie choroby.  Dzielą się na pierwotne i wtórne, zwraca się uwagę na ich wielkość, morfologię, kształt, barwę, liczbę, umiejscowienie itp.

WYKWITY PIERWOTNE.

Plama.

To wykwit pierwotny, często spotykany. Jest płaska - leży w poziomie skóry.  Może być

- barwnikowa ( piegi, znamiona, odbarwienia),

- naczyniowa ( naczyniaki płaskie, teleangiektazje),

- zapalna ( rumień),

-  złogowa ( zatrucie rtęcią).

Plamy mają barwę siną i spowodowane są odtlenowaniem krwi na poziomie tkankowym. 

Bąbel pokrzywkowy.

To wykwit wyniosły ponad powierzchnię skóry, szybko pojawia się i znika nie pozostawiając blizny. Jego istotą jest obrzęk skóry właściwej.  Przyczyny mogą być różne – pokrzywka, oparzenie, pokrzywka cholinergiczna, mechaniczna, alergiczna itp.

Grudka.

Zmiana spoista, wyniosła ponad powierzchnię i odgraniczona od zdrowej skóry. Ustępuje bez pozostawienia blizny.

Grudki mogą być przerosłe – są bardzo duże, dochodzi do przerostu naskórka (np. brodawki zwykłe); mieszane – gdy zmiany zachodzą w naskórku i skórze właściwej ( np. łuszczyca) oraz skórne.

Guzek.

To wykwit związany ze zmianami w skórze właściwej, występujący ponad powierzchnię skóry, spoisty, ma < 0,5 cm średnicy, zazwyczaj zostawia bliznę.

Przykłady guzków to: guzki kiłowe, gruźlicze, nowotworowe, tłuszczaki.

Guz.

Jego średnica to > 1 cm. Zmiana jest wyniesiona powyżej powierzchni skóry, w tym przypadku zajęta jest tkanka podskórna. Mogą być zapalne np. rumień guzowaty, nowotworowe (łagodne lub złośliwe).

Pęcherzyk i pęcherz.

Są to wykwity wyniesione ponad powierzchnię skóry, zawierające treść surowiczą lub krwisto-surowiczą. Zazwyczaj ustępują bez pozostawienia blizny.

Pęcherzyki mogą powstać na skutek gromadzenia się płynu :

- międzykomórkowo w naskórku, jest to tzw stan gąbczasty charakterystyczny dla wyprysku,

- śródnaskórkowo, czyli w komórkach naskórka, np. przy półpaścu.

Natomiast pęcherze mogą być :

- podrogowe – płyn zgromadzony jest pod warstwą rogową np. pęcherzyca,

- śródnaskórkowe – np. akantoliza w przypadku pęcherzycy zwykłej,

- podnaskórkowe,

- dermolityczne – pęcherz powstaje pod błona podstawną skór.

Krosta.

To wykwit wyniosły ponad powierzchnie skóry, zawierający treść ropną. Ustepuje bez pozostawienia blizny. Występuje w przypadku trądziku zwykłego czy łuszczycy krostkowej.

WYKWITY WTÓRNE.

Łuska.

To złuszczająca się warstwa rogowa skóry. Rodzaje łuski :

- hiperkeratoza – nadmierne rogowacenie naskórka np. w przypadku rybiej łuski,

- parakeratoza – niepełne przyspieszenie rogowacenia np. łuszczyca. 

                                           Rybia łuska.

Strup.

Jest to zmiana każdemu znana, powstająca w wyniku zasychania krwi, płynu wysiękowego, treści ropnej.

Nadżerka.

To ubytek naskórka, ustępujący bez pozostawienia blizny, powstający w wyniky urazów, otarć,  starcia pokrywy pęcherza itp.

Przeczos.

To liniowe uszkodzenie naskórka, powstające zazwyczaj w wyniku drapania.

Owrzodzenie.

To ubytek skóry właściwej – pozostawia bliznę. Powstaje z guzków, guzów czy krost bądź pod wpływem czynników mechanicznych, chemicznych, fizycznych (odmrożenia), mechanicznych (odleżyny).

Pęknięcie i rozpadlina. 

Linijne ubytki głębszych warstw skóry właściwej, mogą pozostawiać blizny.

Występuje w okolicach, gdzie skóra narażona jest na napinanie i rozciąganie. Predysponuje : suchośc skóry, nadmierne rogowacenie, stany zapalne. Rozpadlina różni się od pęknięcia głębszym usadowieniem, sięga aż do skóry właściwej. 

Rana – ubytek w zdrowej tkance.

Blizna.

Powstaje w wyniku uszkodzenia skóry właściwej. Zostaje ona zastąpiona tkanką łączną włóknistą.

Odmiany blizn:

- blizny przerosłe np. pooparzeniowe,

- bliznowce ,

- blizny zanikowe - najczęściej bywają zejściem stanu zapalnego. 

Bibliografia:

- Choroby skóry i choroby przenoszone droga płciową; S. Jabłońska, S.Majewski;

- Dermatologia dla kosmetologów, D.Nowicka.